Toplum önünde konuşma yapmak, yemek yemek, başkalarıyla etkileşim kurmak gibi sosyal durumlarda aşırı endişe, korku ve utanma duygularıyla görülen bir anksiyete bozukluğudur. Bu durum, sosyal kaygı bozukluğu olarak da adlandırılır.
Sosyal Fobi kimlerde görülür, çocuklarda nasıl belirtiler gösterir?
Genellikle ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde başlar ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler. Sosyal fobi olan kişiler genellikle sosyal durumlardan kaçınır ve günlük işlevselliklerini etkileyen engellerle karşılaşırlar.
Çocuklarda sosyal fobi erişkinlerdeki belirtilerden farklılık gösterebilir. Bazı belirtiler:
- Okula gitmek istememe
- Yabancıların yanında sessiz kalmak
- Çekingen ve utangaç davranışlar sergileme
- Yüz kızarması, titreme, terleme gibi fiziksel belirtiler gösterme
- Sosyal durumlarla ilgili aşırı endişe ve korku duyma
- Arkadaş edinmekte zorluk çekme
- Ayrılık kaygısı yaşama ve evden veya anne babadan ayrılmakta zorluk çekme
- Başkaları tarafından eleştirilme veya reddedilme korkusu
- Sosyal durumlarda yalnız kalma isteği gibidir.
Sosyal fobinin utangaçlıktan farkları nelerdir?
Şiddet ve İşlevsellik: Utangaçlık genellikle hafif düzeyde ve işlevseldir. Kişi, sosyal etkileşimlerde biraz çekingen veya geri çekilmiş olabilir, ancak bu durum günlük yaşamını etkilemez. Sosyal fobi ise daha şiddetli bir durumdur ve günlük yaşamı ciddi şekilde etkileyebilir. Sosyal fobi olan bireyler, sosyal durumlarla karşılaştıklarında yoğun bir kaygı, korku ve endişe hissederler.
Korku ve Kaygı Düzeyi: Utangaçlık genellikle belirli durumlar veya yeni insanlarla karşılaşma gibi sosyal etkileşimlerde hafif bir rahatsızlık hissiyle ilişkilidir. Sosyal fobi ise daha yoğun ve sürekli bir korku ve kaygı düzeyini içerir. Sosyal fobi olan bireyler, başkalarının yanında utanma, eleştirilme veya küçük düşme korkusu yaşarlar.
Sosyal Durumlara Odaklanma: Utangaçlık genellikle belirli sosyal durumlarda ortaya çıkar, örneğin toplum önünde konuşma yapma veya bir grup insanla tanışma gibi durumlar. Sosyal fobi ise daha genel bir şekilde sosyal etkileşimlerin tamamına yönelik bir kaygıyı içerir. Sosyal fobi olan bireyler, günlük sosyal etkileşimlerde bile kaygı ve korku hissedebilirler.
İşlevsellik Kaybı: Utangaçlık genellikle kişinin iş, okul veya diğer sosyal etkinliklerini etkilemez. Sosyal fobi ise işlevsellik kaybına neden olabilir. Sosyal fobi olan bireyler, sosyal etkileşimlerden kaçınma veya aşırı endişe nedeniyle normal yaşamlarını sürdürmekte zorluk yaşayabilirler.
Sosyal fobinin tedavisi var mıdır?
Sosyal fobinin tedavisi, bilişsel-davranışçı terapi (BDT) ve ilaç tedavisi gibi yöntemleri içerebilir. BDT, bireyin yanlış inançlarını tanımlamasına, gerçekleri keşfetmesine ve daha olumlu düşüncelere ve davranışlara doğru değiştirmesine yardımcı olur. >İlaç tedavisi ise bağımlılık yapmayan ve kişinin sosyal ortamlarda oluşan kaygısının azaltmaya yarayan SSRİ grubu ilaçlardır.
BDT modeline göre tedavide kişiler, diğer insanların kendilerini yargılayacağına, reddedeceğine ve aşağılayacağına karşı olan olumsuz düşünceleri irdelenir. Bu düşüncelerini kanıtlayan durumlar ve kanıtlamayan durumlar incelenir. Terapi, bireyin belirli sosyal durumlara maruz kalması, sosyal kaygı belirtilerinin tanınması ve kontrol edebilmesi için bir dizi görevler içerir. Sosyal fobi tedavisinde BDT, uzun süreli sonuçlar sağlamak için sıklıkla kullanılan etkili bir yöntemdir.
